Thứ Tư, 4 tháng 5, 2016

Người Rác


Tôi về nhà vào quãng năm giờ. Đó là một buổi chiều cuối tháng tư. 

Sau khi vặn chìa khóa, bước vào nhà và xoay người đóng cửa – một việc làm tuần tự, tôi đứng sững ngay thềm nhà. Không hẳn là giật mình. Tôi là kiểu người phản ứng chậm chạp, thể như não bộ đã tự thiết lập một quy trình dài lâu và phức tạp để tôi nhận thức được cái gì đang diễn ra và cũng dài lâu và phức tạp như thế, để tôi buộc cơ thể phải làm gì sau đó. Dĩ nhiên, bởi vì dài lâu và phức tạp, cả hai quá trình ấy, thường là tôi chẳng làm gì được nữa. Tôi chỉ đứng thộn mặt ra. 

Có một người đàn ông đang ở trong phòng khách. Gã vừa mới đứng lên, hẳn vậy, với chiều cao áp đảo. Và giơ tay chào. 

“Xin chào, tôi là Người Rác!” 

Dễ chừng năm phút trôi qua mà tôi vẫn đứng đó, á khẩu.

 “Tôi biết có hơi đường đột, nhưng xin cô chớ hiểu nhầm. Tôi ở đây chỉ để nói chuyện và sẽ không làm phiền cô lâu. Được chứ, thưa cô?” Gã nói và mỉm cười thân thiện. 

 “Ờ”, cuối cùng tôi phát ra thứ âm thanh yếu ớt, chẳng biểu lộ gì ngoài sự đờ đẫn. 

“Cô có thể mở cửa, để bớt sợ hãi. Đây là một cuộc trò chuyện, và tôi mong cô thoải mái” Gã nói. 

Tôi hành động theo như cái máy được thao tác, dù còn lâu, còn lâu tôi mới có thể cảm thấy thoải mái với sự tình này. Một gã đàn ông xa lạ xuất hiện trong căn nhà khép kín của bạn, khi bạn không có ở đó, chờ bạn về và đề nghị một cuộc trò chuyện. Y như phim trinh thám.

 … 

“Thôi được, anh là ai?’ 

Khi đã yên vị, tôi ngồi trên đôn ghế gần cửa ra vào, còn gã chiễm chệ trên sofa, tôi nín thở hỏi. 

“Như đã giới thiệu, tôi là Người Rác. Đáng lẽ tôi phải gửi cô danh thiếp. Nhưng dù sao đây là chuyện bí mật, tôi không thể tiết lộ hoàn toàn thân phận của mình”. 

Bấy giờ tôi mới ngó kỹ gã đàn ông xa lạ, nhận diện dáng hình gã, cứ như vừa rồi mắt tôi ở đó mà cái tôi thấy chỉ là một cái gì xa xăm, lớp sương mù ẩm ướt ở phía đằng sau gã. 

Người Rác – nếu tôi nghe không nhầm, tầm ba lăm tuổi, cằm vuông, thân hình cao lớn, tóc xoăn bồng bềnh, đôi mắt biết cười - một phẩm chất hẳn là tự nhiên. Gã mặc pull trắng với quần jean sậm màu. Dáng vẻ và cách ăn mặc đó – toát lên vẻ trẻ trung kỳ lạ, ngược với những lời bí hiểm và sự xuất hiện thình lình, tạo một cảm giác gần như gần gụi. Nếu không có hành vi đột nhập, tôi sẽ nghĩ gã là một tay bán hàng vô hại, chỉ là đang cố gây chú ý một cách nguy hiểm. 

“Nói một cách đơn giản, tôi ở dưới thế giới cống ngầm lên đây, đi theo mấy đường cống ấy”, vừa nói tay gã vừa vẽ những đường thẳng, đôi khi quanh co vào không khí, “khu này của cô cũng không phức tạp lắm”. 

Đó là cách Người Rác giải thích về sự có mặt của mình. Tôi nhìn đồng hồ rồi nhìn cửa sổ. Hơn năm giờ chiều mà ánh nắng tháng tư vẫn điên cuồng quấn quít sau bức rèm, thi thoảng ăn theo gió, nó mừng quýnh vì tìm được khe hở và thế là a lê hấp, bắn vào căn hộ những vết chém vàng rực. Không phải ban đêm, tôi nghĩ, tôi vừa chỉ về đến nhà, tôi đang không ngủ, tôi không nằm mơ, nếu có mơ tôi cũng không mơ giấc mơ kiểu này, về một tay xa lạ nào đó mà hắn bảo hắn là Người Rác. Ngay cái tên đã khó tưởng tượng. 

“Tôi thấy… không thú vị chút nào. Mấy cái đường cống, anh nghĩ chúng đủ lớn ư?” Tôi nói mông lung. “Ờ, nhưng mà tôi cũng chẳng biết gì. Từng có đứa trẻ bị bỏ rơi dưới cống, tôi đọc trên một tờ báo, thế rồi nó vẫn sống, lớn lên thành một sinh vật hoang dại tối tăm, tôi đã liên tưởng đến một con gián khổng lồ. Ừ, có thể mấy cái cống đủ lớn… Nhưng… ha ha, làm sao có thể tin nổi…” Tôi như rặn từng từ. Đáng lẽ tôi phải hét lên và đuổi gã đi. Nhưng tôi lại ngồi đó và lắng nghe và tìm từ thích hợp. 

“Tôi biết là khó tin. Nhưng tôi không ở đây để chứng minh. Trọng tâm của hôm nay là mong cô hãy lắng nghe tôi, cô đồng ý không? Nhiều lúc tôi thấy thật vất vả để tìm một người lắng nghe mình trong thế giới của cô.” Người Rác điềm đạm nói. Ở gã có sự thư thái, dễ chịu, giống với kiểu người mà dù ai có nói gì ngu ngốc hay vượt thẩm quyền, họ cũng chỉ cười ha hả chứ chẳng nổi nóng hay phiền trách gì. Mấy kiểu người đó nên làm chính trị, tôi thường nghĩ. 

“Tôi xin cô tí nước uống đã nhé, thế giới trên này khiến tôi có cảm giác khô kiệt”. Người Rác nói và tôi nhận ra cơn khát của mình. Sau khi vượt qua mớ bòng bong xe cộ dưới cái nắng thiêu đốt của mùa hè và những bậc cầu thang bộ để leo lên tầng năm, toàn bộ nước trong cơ thể tôi dường như cũng đã bốc hơi lên trời. 

“Tủ lạnh ở ngay đó. Và, lấy cho cả tôi nữa, phiền anh.” Sau khi dứt câu, tôi thấy mình lịch sự một cách ngu ngốc. Tôi là chủ nhà và gã kia là kẻ xâm nhập gia cư bất hợp pháp. 

“Tôi biết” Người Rác mỉm cười và đứng lên. Tôi hơi ngờ gã đọc được suy nghĩ của người khác nhưng rồi tôi nhận ra cái gã muốn nói là gã biết cái tủ lạnh ở ngay sau mình chỉ hai, ba bước chân. 

“Những ngôi nhà như những cái hộp, thế giới con người là nơi chật chột đến khó tin, cô hẳn có mệt mỏi không, hỡi cô gái bé nhỏ?” Người Rác vừa mở tủ lạnh vừa hỏi tôi, nghe như gã đang ngâm ngư một giai điệu vui nhộn. 

“Không có cái hộp nào còn mệt mỏi hơn.” Tôi đáp. 

… 

“Anh nói là anh đã chui lên từ cống ngầm à?” Vừa tu ừng ực chai nước suối mát lạnh, tôi vừa hỏi một cách vờ vĩnh, làm như không quan tâm lắm. 

Người Rác không trả lời, thay vào đó gã chỉ gật đầu. 

“Có nhiều người giống anh không?” Tôi lại hỏi, như thể chấp nhận câu chuyện hoang đường đó là thật. 

“Tất nhiên rồi, có một mình thì buồn lắm, cũng chẳng thể làm hết việc. Xã hội nào cũng cần có nhiều người chung sức để trợ giúp nhau cùng tồn tại, xã hội cống ngầm cũng thế”. 

“Các anh… xử lý rác thải?” Từ cái tên, tôi cố liên tưởng đời sống của họ. “Xã hội chúng tôi cũng có những người chuyên làm việc đó, nghĩa là không phải là tất cả chúng tôi đều làm. Ờ, trách nhiệm bảo vệ môi trường thì giống nhau nhưng bản thân mỗi người sẽ có những công việc riêng, đại loại thế. Vậy thì”, tôi ngẫm nghĩ, “xã hội của các anh tạo ra nhiều rác thế sao? Đến nỗi mọi công dân được gọi chung là Người Rác và đều phải làm công việc xử lý rác thải?” Tôi hỏi, với chút dè dặt. 

“Hoan hô trí tưởng tượng của cô!” Người Rác vỗ tay hào hứng rồi trở giọng nghiêm trang “Tổ tiên chúng ta là một, cô hiểu ý tôi không?” 

Và tôi nghe thấy mình trả lời gã một cách ngớ ngẩn: “Tất nhiên, trông anh đâu khác gì con người.” 

“Chuyện là thế đấy, con đường rẽ làm hai hướng, và những người nhìn thấy trước nơi này sớm muộn sẽ trở thành một bãi rác khổng lồ đã quyết định ra đi. Họ khởi xây một thế giới mới, sâu dưới lòng đất, một thế giới xanh trong, nơi khắc phục những sai lầm của thế giới này. Thế nhưng bi kịch ô nhiễm vẫn bám theo. Rốt cuộc thì thế giới trên mặt đất và dưới mặt đất cũng chỉ là một mà thôi, cho đến khi một trong hai phải cắt lìa khỏi nhau, và may mắn cho chúng tôi khi biết rằng việc ấy có thể”. 

Gã dừng lại và nhìn tôi chằm chằm. 

 “Điều tôi muốn nói là, chúng tôi đã luôn phải xử lý rác thải của thế giới này - thế giới nơi cô đang thuộc về.” 

Một cơn buồn ngủ ập tới và cố lắm để tôi giữ cho mắt mình mở to. Tôi thở ra: “Tôi nghĩ tôi đã nói, chúng tôi cũng có những người xử lý rác thải: người đổ rác, người dọn dẹp vệ sinh, lao công, nhân viên môi trường… họ có thể được gọi bằng nhiều cái tên, đại loại thế”. 

“Tôi không nói rác thải vật chất. Kỹ thuật tiến bộ của Người Rác đã đảm bảo loại bỏ chúng hoàn toàn khỏi môi sinh. Cái tôi muốn nói là rác tư tưởng, rác văn hóa, rác ngôn luận, tựu trung là rác tinh thần.” 

“Những loại rác tinh thần ở trên này ngấm xuống thế giới của chúng tôi. Ban đầu ít thôi nhưng sau đó ngày càng nhiều. Từ bao đời, tất cả các thế hệ Người Rác, bên cạnh sứ mệnh riêng của mình, đã phải học cách thu gom và kiểm soát chúng. Chúng tôi là một dân tộc nhạy cảm, không đời nào khoan thứ cho sự ô nhiễm. Rác tinh thần, như hóa chất trong thực phẩm ở thế giới các cô, chúng ngấm dần và hủy hoại sự sống từ từ.”

Tôi cố hiểu lời Người Rác nói nhưng cơn buồn ngủ đang chống lại nhận thức của tôi. Mắt tôi mệt rũ. 

“Người Rác đã trải qua cơ số nghiên cứu và thử nghiệm nhưng vẫn không tìm được biện pháp triệt tiêu hoàn toàn rác tinh thần từ thế giới này. Thế nên chúng tôi buộc phải dành rất nhiều không gian sống của mình làm nơi chứa chúng. Và vấn đề chính là ở chỗ này. Thế giới của chúng tôi đang bị quá tải bởi rác của thế giới các cô.” 

Có lẽ tôi cũng không nhất thiết phải nói. Thế nên tôi tiếp tục im lặng. 

“Điều quan trọng tôi muốn nói là”, gã vẫn nhìn chằm chằm vào mắt tôi (và tôi tự hỏi liệu gã có nhận ra là tôi đang díp cả mắt lại). “Chúng tôi đã quyết định, khi những không gian cuối cùng dành cho việc chứa rác đã hết, chúng tôi sẽ lập rào chắn cách ly hoàn toàn thế giới của chúng tôi khỏi thế giới các cô. Cùng với điều đó, để đảm bảo an toàn, toàn bộ rác tinh thần sẽ phải được xả lại nơi đã sinh ra chúng.” 

Sự căng thẳng và nghiêm trọng làm mờ cả tia cười bẩm sinh trong mắt Người Rác. Tôi đã lầm, có lẽ gã không phải kiểu người thích hợp làm chính trị, trong cơn buồn ngủ, tôi đờ người nghĩ. 

“Cô cần hiểu là, chúng tôi đã có thể làm như thế từ lâu rồi. Tổ tiên chúng tôi không rời bỏ thế giới này để đưa mình trở thành tộc Người Rác, một cái tên kinh khủng đối với một dân tộc văn minh. Nhưng chúng tôi đã chọn lựa. Và rồi trong khi loài người trên mặt đất không ngừng xả rác, ở dưới mặt đất chúng tôi ngày đêm thu gom và xử lý chúng, miệt mài tìm kiếm một giải pháp cho cả hai thế giới, và trong lúc đó các cô vẫn tiếp tục không ngừng xả rác. Người Rác vô phương rồi. Cô thấy đó, không thể cứ một bên luôn tạo ra rác, còn một bên phải chịu trách nhiệm dọn dẹp. Khi cái tạo ra nhiều hơn cái có thể giải quyết, thì vấn đề không còn nằm ở người xử lý hậu quả nữa, cô hiểu điều tôi nói không?” 

Tôi không hiểu, chắc rồi. Mấy chuyện bẩn thỉu đầy rẫy trong thế giới, và càng mỗi lúc càng khó phân biệt; khi sự bẩn thỉu khoác trên mình lớp áo đẹp, chúng cũng tỏa hào quang lấp lóa. Sự hủy hoại, những cái chết được báo trước hay ăn mòn từ từ, tôi ngờ là con người bất lực. Người ta cũng tìm kiếm và thích thú với sự bẩn thỉu, nhiều là đằng khác. 

Tôi không nói với Người Rác điều tôi nghĩ. Tôi chỉ nhướn mày nhìn gã và nói: 

“Nếu đó là trọng điểm anh muốn nói thì với tôi, trọng điểm là, là…” Tôi thở ra “Vậy tôi có thể làm gì, cho anh, cho thế giới của anh?” 

Cơn buồn ngủ chực nuốt gọn tôi và tôi kháng lại bằng cách uống cạn những ngụm nước cuối cùng trong chai. 

Ở phía đối diện, Người Rác đứng lên, chiều cao của gã lần nữa khiến tôi choáng ngợp. Có lẽ phải đến một mét tám hoặc hơn. 

“Cô có thể làm gì cho chính mình, cho thế giới của cô?” Người Rác hỏi tôi. 

Một khoảnh khắc mà sự nhận thức như đã đến, len giữa cơn thèm khát được ngả người trên giường và đánh một giấc thật sâu – rằng tôi hiểu tất cả nhưng chẳng đưa ra cách nào giải quyết tất cả. Tôi không có câu trả lời. Có lẽ tôi mới là kiểu người thích hợp làm chính trị. 

… 

Người Rác từ biệt tôi sau đó. Gã không theo lối cửa trước mà bước về phía ban công. Trước khi tôi ý thức được cái gì đang xảy ra thì Người Rác đã nhảy xuống, sau một cú bật người điệu nghệ. Cơn buồn ngủ buông tha tôi tắp lự. Thế nhưng vẫn mất một lúc để đôi chân bê tông của tôi hớt hải chạy lại và đôi mắt ủ rũ hoảng hốt nhìn xuống. Không có cái xác nào cả. Đường phố yên ắng. Nắng đã nhạt, chỉ còn hơi nóng lẩn khuất trong những bức tường ám ảnh người ta cả khi đêm về. Tôi đứng chôn chân một chỗ, trước bầu trời, ngơ ngác như một đứa khùng. 

… 

Đôi khi, vào những lúc rảnh rỗi, đủ để tôi ngồi thừ suy nghĩ và cảm thấy một mớ rác vây quanh mình – trong những gì tôi đọc, tôi nhìn, tôi nghe – người ta ném rác vào nhau không thương tiếc và trong chính tâm hồn mình, tôi biết rác ở đó, được nuôi dưỡng cùng với những gì thiện lương, chỉ chờ cái ngày ăn mòn người chị em của mình. Đôi khi hình ảnh những bãi rác khổng lồ đập vào mắt tôi, những bãi rác vật lý không tìm được cách tiêu hủy và gợi tôi hình ảnh một bãi rác tinh thần khổng lồ cũng đang tòng teng trong thinh không. Chúng ta hít vào thở ra và cùng lúc nhiễm độc cả hai. 

Đôi khi tôi nghĩ đến Người Rác, câu chuyện trừu tượng trong một buổi chiều cuối tháng tư. Tôi biết nó tồn tại, cái buổi chiều đó, trong năm thứ hai tôi thất nghiệp, trôi nổi trong bãi rác đời mình. 

Tôi ngồi trầm ngâm, xung quanh tôi chỉ có những bức tường. 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

From The Day with Love

Từ ngày 7.7 đến nay, tôi bán được 24 cuốn sách. Một con số cụ thể nhưng vô cùng trừu tượng. Tất cả những người mua đều là người que...