Vương Trí Nhàn - Tạp chí tia sáng
"...Nhiều
lúc ngồi một mình tỉnh táo, đối diện với lương tâm, hẳn nhiều người
chúng ta phải công nhận là quanh mình số người hiền lành thánh thiện
ngày một ít, số khôn ranh kiếm chác ngày một nhiều thêm. Và tự ta nữa,
nghiêm khắc mà nói, ta cũng đang sống không phải như ta mong muốn. Ở đây
không nói tới những tội lỗi đã thành danh mục quản lý của pháp luật, mà
chỉ nói tới những thói xấu nho nhỏ những thói xấu vẫn bị coi là không
đáng kể, và dễ bị bỏ qua: Xoay xỏa vụ lợi. Làm dở báo cáo hay qua loa vô
trách nhiệm. Khéo léo tô vẽ mình trước cấp trên. Hùa theo đám đông, nói
cho đám đông vừa lòng, chứ không dám nói sự thật.. Có phải là không ít
thì nhiều, hàng ngày chúng ta đã để cho những thói xấu đó lộng hành? So
với con người lý tưởng mà ta muốn noi theo, khi bước vào đời, thì thật
ra ta đang xa dần, thậm chí có những phẩm chất tốt mà ta có từ lúc còn
trẻ và cứ tưởng giữ được mãi, bây giờ đã bị đánh mất.
Nay
không còn là lúc sợ ai lục vấn mình như cậu bé năm xưa nữa. Nhưng có
lẽ, với tư cách người có học, sống nhiều bằng ý thức, cũng nên quan sát
chính mình xem xem một quá trình tâm lý như thế nào đã xảy ra, khi ta tự
đánh mất một phần tốt đẹp ở con người mình như vậy.
Dưới đây là một vài nhận xét tôi rút ra từ kinh nghiệm bản thân và qua quan sát những người gần gũi chung quanh:
1.
Sự kiếm sống hàng ngày là một khái niệm lâu nay chúng ta hay lẩn tránh
và nó chỉ tồn tại như một giá trị ẩn, không được mang ra tính toán công
khai. Nhưng phải nhận nó vẫn là nhu cầu có thực, hàng ngày gây sức ép
với mọi người. Có nhiều việc ta biết là trái đạo lý song vẫn phải làm,
chẳng qua chỉ là nhằm kiếm thêm ít tiền bạc, để cùng với đồng lương còm
cõi, duy trì sự sống của bản thân và gia đình.
