Tôi đợi ai cuối cuộc chơi này?

Buổi sáng ngày 24, trên đường đi qua một nhà tang lễ, tình cờ nghe được tiếng kèn đang thổi giai điệu bài Một cõi đi về của Trịnh, tôi dỏng tai nghe. Thì ra người ta có thể dùng bài này để tiễn người mất về nơi an nghỉ cuối cùng. Đây là một trong những bài hát buồn, đậm chất triết lý kiểu Trịnh, nghĩa là kiểu gì thì tôi cũng chẳng biết bởi có nghiên cứu gì về âm nhạc đâu. Nhưng cứ như người ta thường ví von “vô thường như Trịnh”, tôi nghĩ cũng không hẳn là người ta biết thế nghĩa là thế nào, người ta cứ ví von vậy thôi. Quan trọng là khi nói thế thì mọi người hiểu “kiểu Trịnh” có nghĩa “kiểu Trịnh” mà không phải “kiểu Trương” hay “kiểu Nguyễn”, vậy là đủ. Giữa đường sá láo nháo, tiếng kèn tạo nên những giai điệu không lời nghe thật mênh mang. Nó dễ khiến người ta phải nghĩ ngợi về cuộc đời, thế nào nhỉ, một nỗi đời có khởi đầu và kết thúc, ở giữa hai điểm ấy là những chuỗi ngày loanh quanh.

Trên đường, ở một ngã tư dừng chờ đèn đỏ, tôi lơ đễnh nhìn sang ngay bên phải mình. Đập vào mắt là chiếc giày nâu mới cứng. Mới đến độ mắt tôi cứ nhìn hoài, cứ như là chưa bao giờ thấy cái gì mới đến thế! Ngó lên chút thì lại thấy một ống quần jean cũng mới cứng. Nếu cái áo gió của anh này cũng mới cứng thì hẳn anh ta đã diện cả cây quần áo mới rồi mới phóng xe ra đường hôm nay. Nhưng cái áo gió không mới lắm, dù cũng chẳng cũ. Còn cái nón bảo hiểm, tôi không nhớ rõ lắm, chỉ mang máng nó có vẻ rất to, loại fullface, nom như ụp cái nồi cơm điện lên đầu ấy. Không hiểu sao đôi giày và cái ống quần jean quá mới lại thu hút sự chú ý của tôi đến thế. Đến giờ tôi cũng chẳng biết tại sao. Hồi xưa lâu lắm, thời học đại học, ghé nhà một cô bạn chơi. Tôi không còn nhớ đó là ngôi nhà nào của bạn ấy, vì sinh viên thì chuyển chỗ trọ nhiều nhưng hình như căn nhà nằm trong ngõ hẻm và khi về tôi phải qua nhiều ngõ hẻm khác. Khi gần ra đến đầu đường tôi tình cờ nhìn thấy một cậu sinh viên học cùng lớp, đang ngồi trên xe máy, vận một chiếc áo thun trắng, loại áo tay dài, form rộng. Có lẽ chúng tôi có chào nhau vài ba câu. Bây giờ tôi cũng không còn nhớ nữa, kể cả nét mặt cậu ấy khi đó. Nhưng tôi lại nhớ cái áo cậu ta mặc. Đúng hơn là nhớ cái giây phút nhìn thấy màu áo trắng khi ấy. Nếu so với ghi nhớ tên tuổi, dáng hình của một người, bao giờ tôi cũng nhớ những chi tiết lặt vặt, không rõ rệt, trong một giây phút bất đồ nào ấy thuộc về họ như thế tốt hơn. Tôi cũng không hiểu tại sao mình lại thế.

Qua ngày 25, vẫn có người hỏi tôi: Tại sao không đi chơi Noel? Tôi nhớ lại ngày xưa học anh văn ở một nhà văn hóa, lớp học do một người thầy khá thú vị dạy. Thầy còn khá trẻ, tương đối thân thiện nhưng dễ thấy thầy là mẫu đàn ông có chút kiêu ngạo, hẳn cũng từng trải và nhiều hiểu biết nên vì vậy, ít nhiều nhìn nhận người khác theo cách chủ quan của riêng mình. Bạn cứ nghĩ nếu đi uống nước với một người và người đó thông qua loại thức uống mọi người lựa chọn, rút ra kết luận ít nhiều về tính cách của họ, bạn sẽ cảm thấy con người này tự tin và chủ quan ra sao. Tuy thế, thầy cao lớn, có thể nói là đẹp dù tôi không còn nhớ rõ nét mặt thầy và thầy cũng chưa vợ. Những học viên trong lớp đôi khi tranh thủ hỏi thầy những vấn đề ngoài đời sống. Dù cái sự tự tin của thầy đôi khi khiến bạn có cảm giác người đàn ông này quá ngạo mạn, ít nhiều hàm chứa chút gì đó khinh thường phụ nữ (biết đâu trong quá khứ đã từng đau khổ vì phụ nữ, bởi thầy thường nhắc đến hôn nhân với hai từ “hên xui” và mấy cái câu chuyện mà đến cuối cùng người đàn ông phải rút ra kết luận “tôi đã lầm tin em” cũng khá ưa được sử dụng), cách thầy nói về cuộc sống kèm những chiêm nghiệm không phải là tệ. Đến nay nhiều năm đã trôi qua, tôi vẫn còn nhớ nhiều lời trong số chúng.

Tôi khi ấy chắc khoảng 20 tuổi, dù vẫn không ưa náo nhiệt, nhưng dịp lễ những năm đó, đặc biệt là giáng sinh, tôi thường không ngại chen chân trong đám đông, đi ăn uống và chụp hình các kiểu. Thầy khi đó đã ngoài 30. Tôi nhớ trong một lần nói chuyện, thầy bảo rằng thầy không còn thích ra đường mỗi dịp lễ, và thầy nhắc về sự đông đúc, về khói bụi theo cái cách có phần câng câng của thầy, kiểu như thầy chẳng thể hẹn hò với mấy cô gái trẻ là vì vậy. Và nơi thầy có thể đến vào dịp lễ chỉ có thể là nhà của một trong những người bạn, kiểu như cùng những người thân thiết tập trung tại nhà một ai đó và ăn một bữa với nhau. Tôi đã không nghĩ đến một lúc nào đó mình cũng như người đàn ông này. Thật ra thì cũng không hẳn cần đạt đến một độ tuổi nào đó, mà đơn giản là có những việc bạn đã từng làm rồi, và khác với những ngày lễ sẽ trở đi trở lại, bạn sẽ khác đi, dần dần muốn một cái gì như là được nghỉ ngơi nhiều hơn là hành xác bản thân. Tất nhiên, trong câu chuyện này, tôi chỉ nói về một khía cạnh ấy mà thôi. Bởi vì tình yêu, cái điều này thì rất khó nói. Nhiều người hay phân biệt tình yêu của tuổi này tuổi nọ. Nhưng tôi nghĩ tình yêu chỉ là tình yêu thôi và nó ra làm sao thì chỉ hai người yêu nhau mới biết.

Giáng sinh năm nay, thật ra không chủ định nhưng cái việc tôi muốn làm cho riêng mình lại rơi vào dịp này, tôi đã làm một việc mà dù trong quá khứ từng nghĩ qua, song chưa từng nghĩ sẽ thử và hoặc mạnh mẽ theo đuổi. Có lẽ vì không có tham vọng, lại cảm thấy thế giới đã có quá nhiều những câu chuyện - lòng tự trọng nói với tôi; hơn thế nữa, tôi ngần ngại những phiền phức đeo mang, từ thủ tục đến chờ đợi, sâu xa hơn nữa là những thất vọng có thể có. Nhưng khi nhìn một thập kỷ đã trôi qua, và nghĩ về việc trong một thập kỷ tiếp theo, có lẽ tôi sẽ vẫn viết những thứ chả ai buồn đọc, tôi lại thấy hơi buồn. Gần tháng nay, tôi ngồi sửa lại những truyện ngắn mình tạm ưng ý, được 6 truyện và tập trung viết thêm 3 truyện ngắn, đáng lẽ là 4 nhưng truyện thứ tư đi được hơn nửa thì đuối dần nên tôi quyết định dừng lại. Con số 9 có lẽ cũng hợp với tôi hơn con số 10. Tất cả được hơn 43 ngàn từ. Cuối cùng, tôi gửi đi và chờ. Đằng sau sự chờ đợi, tôi không biết sẽ là gì.

Tôi nhớ lại ngày trước, biết một người viết văn hay, từng nói với tôi về việc xuất bản sách của họ. Sau này có dịp gặp lại, tôi được tặng cho chính cái cuốn ấy. Song dù được in bài bản nhưng đó lại là một ấn phẩm tự in, không thông qua đơn vị xuất bản. Nghe nói là đã tự in vài trăm cuốn rồi tặng cho người quen. Cái việc làm này, chẳng biết người đó có thấy vui không, nhưng tôi nhận sách thì lại thấy buồn. Đâu đó, có lần tôi đọc thấy người ta nhạo báng Việt Nam có quá nhiều những người làm thơ và viết văn. Tôi chẳng hiểu sao điều này lại đáng bị nhạo báng đến thế! Lần đầu tôi thử đăng một truyện của mình trên blog yahoo, tôi nhớ một comment gần như đầu tiên và duy nhất tôi nhận được, là: “Lại thêm một người viết truyện”…

Thử nhìn vào thống kê tự động của blogspot, tôi có thể thấy điều này: Từ ngày dọn blog qua đây, đầu năm 2013 đến nay thì bài viết nhận được nhiều lượt xem nhất là bài viết về phim Xóm vắng, phần đông người lướt qua từ những tìm kiếm liên quan đến phim hoạt hình hay một cuốn sách nào đó… Tổng cộng hơn 21 ngàn lượt xem, 14 người theo dõi, và thi thoảng một vài lượt comment. Đó là tất cả.

Vài người từng nói với tôi, làm việc gì cũng cần có cái “duyên”. Thật ra tôi rất sợ cái từ này, nó hệt như phủ nhận sự cố gắng của bạn. Nhưng đôi khi, ta như cảm thấy cái điều vô hình, không sao giải nghĩa được mà cái từ ấy gợi lên dường như có tồn tại ở trên đời. Ấy là khi sống đến một độ tuổi nhất định nào đó, ta có thể chốt lại là mình “vô duyên” trong mọi sự, thế thì cái đối lập với nó, cái “duyên” ắt phải có, thuộc về nơi khác, ở người nào đó khác mà mình không/chưa có mà thôi. Thật ra tôi cũng không bi quan. Tôi cảm thấy mọi thứ rồi sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Chỉ cần không nghĩ về tương lai, tôi luôn cảm thấy mọi thứ sẽ dễ dàng hơn với mình… 

nếu em biết có lần tôi đã hỏi
tôi đợi ai cuối cuộc chơi này?
như tháng tám đi qua người sẽ khuất
riêng bớt son còn đỏ nẫu môi cười  

trong trí nhớ của một người khánh tận
núi sông người thoáng chốc cũng hư hao…*

 ---

* Thơ Du Tử Lê