Thời điểm cuốn sách có mặt tại Việt Nam (cuối năm 2014 thì phải), nó trở thành tác phẩm mới nhất của Haruki Murakami, nghe bảo là tác phẩm đầu tiên được xuất bản sau ba năm hoàn thành bộ tiểu thuyết 1Q84. Dường như đây là chu trình sáng tác của nhà văn : sau những tiểu thuyết đồ sộ, Haruki Murakami sẽ "nghỉ xả hơi" bằng những tác phẩm nhẹ nhàng hơn, về độ dày cũng như nội dung. Kỳ thực tôi vẫn ưa thích những tiểu thuyết ngắn của ông, không hẳn vì lười đọc, mà vì chúng gần gũi và tập trung vào cốt lõi câu chuyện hơn. Những tác phẩm dài hơi, suy cho cùng, là sự thêm thắt của những tình tiết siêu thực.
Tsukuru không màu (tôi viết tắt như vậy, và cũng thường chỉ nhớ được như vậy), là một cuốn sách gợi nhắc về tuổi trẻ. Phảng phất cái gì đó của Rừng Nauy nhưng nhẹ nhàng và sáng sủa hơn (dạo xưa tôi chỉ thoáng đọc Rừng Nauy thông qua bản lược đăng trên mạng, sự so sánh như vậy có thể chông chênh, tuy nhiên từ những gì người ta nói qua nhiều đến tác phẩm làm nên tên tuổi của Haruki Murakami thì không quá khó để khẳng định điều đó). Cốt truyện của Tsukuru không màu tương đối rõ ràng, với chủ đề xoay quanh tình bạn nhưng trọng tâm vẫn là việc tìm kiếm bản thân (mặc dù kết thúc vẫn có thể là không tìm thấy điều gì cả) – luôn luôn, điều này có thể tìm thấy trong nhiều tác phẩm của Haruki Murakami. Trong lúc đọc Tsukuru không màu, tôi thoáng có suy nghĩ: nếu đây là tác phẩm thay thế cho Rừng Nauy, nó có gây tiếng vang lớn như cuốn tiểu thuyết ấy không? Như một cú lội ngược dòng, sau nhiều năm, nhà văn Nhật Bản như đang viết những tác phẩm đầu tay (chỉ như thôi, bởi để viết cái gì đó đơn giản hơn lẽ thường, đó có thể lại là kết quả của một bộ óc tinh vi). Tôi không chê cuốn tiểu thuyết mới. Điều tôi muốn nói là cho bất kỳ ai muốn khởi đọc Haruki Murakami thì Tsukuru không màu lại vô cùng thích hợp.
Câu chuyện của Tsukuru, giữa những người bạn mà tên họ đại diện cho những màu sắc (và anh chàng nghĩ bạn bè của mình, như tên của họ, là những người "có màu", còn bản thân anh chàng thì từ tính cách và tên họ của mình, là người "không màu"). Một tình bạn đẹp bị đứt đoạn bởi một biến cố mà Tsukuru không hề hay biết, ngoại trừ cái sự thật là một ngày đẹp trời, cả bốn người bạn thân đều đồng loạt từ mặt anh. Thường trong quãng đời tuổi trẻ, người ta hay rơi vào nỗi đau do tình yêu gây ra nhưng trong câu chuyện của Tsukuru, anh suy sụp tinh thần bởi cùng lúc mất đi bốn người bạn thân, mà hoàn toàn không biết lý do tại sao. Ở điểm này, ngòi bút Haruki Murakami cho thấy hết sự tinh tế và thấu hiểu - trong cách viết về nỗi đau, không ồn ào, không gào khóc, mà âm thầm hủy hoại tâm hồn , một cái chết tinh thần mà chính chủ thể rất nhiều năm sau mới thấu nhận; tinh tế hơn nữa ở cách bỏ lửng lý do – Tsukuru lặng lẽ chấp nhận hiện thực, tuy trong lòng tồn tại câu hỏi, anh đơn giản là bỏ đi. 16 năm sau, lần đầu tiên có người bước vào thế giới của Tsukuru và khơi dậy câu chuyện năm nào. Chỉ khi đó, Tsukuru mới quyết định tìm lại bốn người bạn, truy tầm cả quá khứ lẫn tương lai. Khi cuốn tiểu thuyết kết thúc, cuộc đời Tsukuru vẫn đứng giữa hai cánh cửa, một cái có thể dẫn đến một thế giới mới, nơi hạnh phúc mỉm cười với anh, cái kia thì không, Tsukuru sẽ tiếp tục đơn độc như đã từng. Haruki Murakami khôn khéo, ông để độc giả có sự chọn lựa riêng nhưng cái kết u ám không phải là cái đích nhắm đến, có thể tin tưởng như vậy. Đại thể đó là nội dung cuốn sách.
Tsukuru không màu có nhiều yếu tố khơi gợi cảm xúc người đọc: sự cô đơn của con người trong thế giới hiện đại; sự trôi dạt của những tâm hồn bị tổn thương; sự mong manh hữu hạn của con người trong một thế giới bất toàn chứa đựng quá nhiều rủi ro. Bầu không khí âm nhạc trong tác phẩm, một lần nữa, những bản nhạc không lời được dịp tấu lên trong tiểu thuyết của nhà văn Nhật Bản, làm tròn sứ mệnh của nó: gia tăng sự lãng mạn cô đơn đằng sau nhịp điệu tẻ nhạt của đời sống thường nhật. Cộng thêm những chi tiết có phần bí ẩn trong số phận những con người đến và đi khỏi cuộc đời Tsukuru đã làm đầy đặn cốt truyện giản đơn của nó: tôi ngày càng tin những nhà văn lão luyện nắm giữ bí quyết riêng để níu chân độc giả của họ, thứ sẽ được họ nêm nếm như gia vị trong một món ăn – vì vậy mà đọc sáng tác đầu tiên của ai đó, với nhiệt tình thanh xuân, luôn có điểm khiến ta xúc động, bởi cái sự vụng về chân thành không thể lặp lại về sau.
Tôi cố nhớ lại dư âm cuốn sách đọng lại cho mình. Không phải lối đi nào dành cho Tsukuru. Tôi không băn khoăn cuộc đời sẽ đưa anh đến đâu (khi kết cục nào thì anh cũng sẽ vẫn ổn). Đọng lại trong tôi hơn cả là những dòng viết về nỗi buồn tuổi trẻ. Và số phận của Yuzu (Trắng). Số phận đó, nhắc nhớ tội ác có thể diễn ra âm thầm và không để dấu vết như thế nào – người ta không an toàn kể cả ở trong nhà mình. Dường như điểm này ít được chú ý khi có vẻ người đọc lăn tăn quá nhiều đến những mảng màu sắc, thứ được khơi gợi từ nhan đề tác phẩm. Tôi không quan tâm đến nhan đề này. Nếu có, tôi chỉ tự hỏi, sao nó dài thế. Và không hiểu Haruki Murakami có gặp sự lúng túng trong khi đặt tên gọi này không. Với tôi, nó dở và khó nhớ.
Tuy rất tránh cái việc là fan của ai đó, như một thứ mang tính thời thượng (kiểu như "yêu nhạc Trịnh" - khi trở thành trào lưu, tôi thấy mình dị ứng, dù mặt khác, tôi thấy sự dị ứng đó là tự mình rơi vào "bẫy" định kiến của chính mình) – có lúc tôi né cái việc đọc nhiều tác phẩm của Haruki Murakami, nhưng dẫu sao cũng thừa nhận, thế giới truyện của Haruki Murakami đủ níu giữ tâm hồn tôi. Bởi đó thế giới của những tâm hồn đơn độc. Và xa cách nhau.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét