Thư gửi mẹ - Exenin

Thư gửi mẹ -  Exenin                                                                           (Bản dịch của Anh Ngọc)   Mẹ có còn đó chăng, thưa mẹ? Con vẫn còn đây, xin chào mẹ của con Ánh sáng diệu kỳ vào lúc hoàng hôn Xin cứ toả trên mái nhà của mẹ.   Người ta viết cho con rằng mẹ Phiền muộn lo âu quá đỗi về con Rằng mẹ thường đi đi lại lại trên đường Khoác tấm áo choàng xưa cũ nát   Trong bóng tối chiều hôm xanh ngắt Mẹ mãi hình dung một cảnh hãi hùng Có kẻ nào vừa đâm trúng tim con Giữa quán rượu ồn ào loạn đả   Mẹ thân yêu! Xin mẹ cứ yên lòng Đó chỉ là cơn nặng nề mộng mị Con có đâu be bét rượu chè Đến nỗi chết mà không nhìn thấy mẹ

Con vẫn như xưa đằm thắm dịu dàng Vẫn như xưa chỉ một niềm mong ước Sớm thoát khỏi nỗi buồn đau trĩu nặng Để trở về với mái nhà xưa   Con sẽ về vào độ xuân sang Mảnh vườn ta trắng cây cành nảy lộc Chỉ có điều, mẹ nhé, mỗi ban mai Đừng gọi con như tám năm về trước   Đừng thức dậy những ước mơ đã mất Đừng gợi chi những mộng đẹp không thành Đời con nay đã thấm nỗi nhọc nhằn Đã sớm chịu bao điều mất mát   Cũng đừng dạy con cầu nguyện, vô ích! Với cái cũ xưa không quay lại làm chi Chỉ mẹ là nguồn vui, ánh sáng diệu kỳ Chỉ mình mẹ giúp đời con vững bước   Hãy quên đi những lo âu, mẹ nhé. Đừng buồn phiền quá đỗi về con Mẹ chớ đi đi, lại lại trên đường Khoác tấm áo choàng xưa cũ nát.

 

Bài thơ này được viết một năm trước khi nhà thơ qua đời. Hẳn ai yêu thích thơ  Exenin đều biết nhà thơ đã chọn giải pháp nào để giải quyết những giằng xé trong tâm hồn mình. Trong lịch sử, không hiếm chuyện thi sĩ, văn sĩ trong đỉnh điểm mâu thuẫn nội tâm, chọn cái chết là đáp án triệt để và cuối cùng.

 

“Trên đời này sống là điều chẳng mới

Nhưng thật tình chết cũng chẳng mới gì hơn”

 

“Tâm hồn Nga” nói về cái chết với một thái độ bình thản, bởi nó chính là điều phải xảy ra, và hoàn toàn cũ kĩ. Dù sao tôi sẽ không sa đà tự vấn lương tâm về cái chết của “cánh hoa không lặp lại bao giờ” ấy. Mỗi một sự ra đi đều có một nguyên nhân. Và nguyên tắc của tôi luôn là: bởi vì không ai trong chúng ta biết đích xác nguyên nhân ấy nên hãy tôn trọng nó như một bí mật không bao giờ hé răng.

 

 

 Trở lại với bài thơ, có một tâm sự xuyên suốt của người con khiến tôi ngậm ngùi:

 

“Con vẫn như xưa đằm thắm dịu dàng

Vẫn như xưa chỉ một niềm mong ước

Sớm thoát khỏi nỗi buồn đau trĩu nặng

Để trở về với mái nhà xưa”

 

Hóa ra con của mẹ, bất luận đã trải qua thăng trầm nào, đã biến đổi đến mức khiến cho cả mẹ cũng phải tưởng nghĩ rằng con đang “be bét rượu chè” “đến nỗi chết mà không nhìn thấy mẹ” bởi trong cái quán rượu “ồn ào loạn đả” nơi phố thị vàng son kia, con đã bị kẻ nào đó “vừa đâm trúng tim”; thì thật ra con vẫn là người con mà mẹ từng biết, từng yêu thương, ôm ấp suốt thời nhỏ dại: con vẫn là con, đằm thắm dịu dàng. Chỉ bởi đời con có quá nhiều đau thương, bất hạnh nên con đã không thể còn là chính mình, đứa con yếu đuối, mộng mơ, giàu tình cảm của mẹ. Nhưng tâm hồn con vẫn khát khao cái ngày, con được trở lại là chính mình, được trở về với mái nhà xưa, để làm đứa con dịu dàng đằm thắm của mẹ.

 

Nhưng mẹ ơi, cuộc đời vẫn đã kịp lưu dấu lên tâm hồn con, vẫn đã kịp lấy đi niềm tin, mơ ước của con vào cuộc sống. Nhiều thứ trong con đã mất đi. Những ước mơ, những mộng đẹp đều đã tan theo mây khói.  Và mẹ làm ơn đừng tìm cách khơi dậy. Cũng đừng bảo con tin vào đấng tối cao thiêng liêng. Mất mát, đau thương con đã đủ. Cuộc đời của con giờ chỉ còn là hố sâu tuyệt vọng. Với con, chỉ còn có mẹ là niềm an ủi, là nguồn sáng duy nhất soi đường con bước. Chỉ có mẹ mà thôi.

 

Và vì sao đến phút cuối mẹ cũng không đủ làm lý do cho con sống tiếp?

 

Năm 1925, Exenin treo cổ tự sát, giải phóng bản thân khỏi tất cả những bế tắc, tuyệt vọng, khổ đau.

 

Nếu ai đã trót yêu những vần thơ của “Tâm hồn Nga”, hãy yêu lấy cả bi kịch trái ngang của cuộc đời ông. Sự bi quan như từ trong máu ấy, xin đừng phán xét….

 

“Cuộc chia ly tự bao giờ định sẵn
 Hẹn một ngày tái ngộ chờ mong”

 

……………..